BAĞIMLILIK: FİZİKSEL BAĞIMLILIK
İnsanlar bazı ilaçlara karşı fiziksel bağımlılık gösterebilirler.
- İlacı belli bir süre kullandıktan sonra, beden ilaç olmadan normal işlevselliğini sürdüremez hale gelir ve kişinin, yaygın bir biçimde fiziksel bağımlılık olarak adlandırılan bağımlı bir hale geldiği söylenir.
- Fiziksel bağımlılığın bir işareti ilaç toleransının gelişmesidir.
- Kişi ilacı kullanmayı sürdürdükçe, ilacın ilk baştaki etkisine ulaşabilmek için giderek daha fazla artan dozlarda kullanmaya gereksinim duyar.
- Fiziksel bağımlılığın bir diğer işareti, kullanıcının ilacı almadığı zaman yoksunluk belirtileri yaşamasıdır.
- Bu belirtiler baş ağrısı, bulantı, sinirlilik, şiddetli ağrı, titreme gibi olabilmektedir.
- Pek çok insan bu belirtileri yaşamamak adına daha fazla ilaç almaktadır, bu durumu daha da kötüleştirmektedir.
- Bu durum negatif pekiştirme durumuna da verilebilecek bir örnektir.
- İlaç kullanımı, zevk için yapıldığı zaman genellikle belirli insanlar ve
- Bu durum klasik koşullandırmaya sebep olduğu için, bir daha o insanlar ve o mekanda bulunma gibi durumlar ilacı kullanmamayı daha da zorlaştırabilir.
- Bağımlılık mekanizması sadece öğrenmeyle ilişkili değildir; burada beynin kendisi de önemli rol oynar.
- Bağımlılığa neden olan ilaçlar, beynin mezolombik yolak denilen kısmında dopamin salınımına neden olur.
- Mezolimbik yolak, ortabeyin alanından başlayan, amigdala ve hipokampüsü içeren limbik sistem yapılarına bağlanan ve prefrontal beyin kabuğunun ortalarına kadar uzanan bir sinir yoludur.
- Bir ilaç, bedene girdiğinde hemen beynin «ödül yolağı» olarak bilinen bu alana gider, dopamin salınımına ve yoğun hazza neden olur.
- Beyin, dopaminin sinaptik alıcı hücre sayısını azaltarak bu büyük miktarlarda dopamine uyum sağlamaya çalışır.
- Kullanıcı ilacı bir sonraki alışında, alıcı hücre sayısının azalması, ilaç toleransının gelişmiş olması nedeniyle aynı haz tepkisini elde etmek için daha fazlasına gereksinim duyar.
BAĞIMLILIK: PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK
- İlaçların tümü fiziksel bağımlılığa sebep olmaz; bazıları psikolojik bağımlılığa veya duygusal ya da psikolojik açıdan iyi hissetmek için ilaca devam etmeye gereksinim duyulduğu inancına neden olur.
- Bu inanış ilaç kullanımına devam edilmesinde çok güçlü bir etkendir.
- Beden ilaca gereksinim ya da aşırı istek duymaz veya insanlar fiziksel yoksunluk belirtileri veya tolerans yaşamazlar ama yine de gereksinim duyduklarını düşünerek ilacı kullanmaya devam ederler.
- Bu durumda ilacı kullanmanın ödülleyici özellikleri bir bağımlılık gelişmesine neden olur.
- Bu pozitif pekiştirmeye ya da bir davranışın hoş bir sonuç tarafından izlenmesi nedeniyle güçlenme eğilimine bir örnektir.
- Burada ilacın alınması, kaygıyı da azaltacağı için negatif pekiştirme de söz konusudur.
DİĞER YAZILAR
- Hipnoz ve Meditasyon
- Uyku ve Uyku İle İlgili Kavramlar
- Bilinç Nedir?
- Sınavlar ve Aile Çocuk İlişkileri
- Asla İlişki Yürütemeyeceğim
- Dikkat Dağınıklığı
- Gelecekte Ne Yapmak İstediğimi Bilmiyorum
- Gelecekten Ümitsizim
- Hayatım Çok Sıkıcı
- Hiçbir Şey Beni Mutlu Etmiyor
- Kendini Tanıtmak
- Her Şeyi Erteliyorum
- Anksiyete Nedir?
- Bipolar Bozukluk Nedir?
- Kaygı Bozukluğu
- Ergen Danışmanlığı
- Aile Danışmanlığı
- Çift ve İlişki Danışmanlığı
- Depresyon
- Sosyal Fobi